Vertical Transportation (2)

Lift zones for High Rise Building

Low rise building ဆိုရင္ သာမန္လူ လမ္းေလ်ာက္တက္ႏုိင္တဲ့ သံုးထပ္ကေန ငါးထပ္အထိ ရွိတဲ့ အေဆာက္အဦးကို ဆိုလိုပါတယ္။ lift သံုးဖို့ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တမ်ိဳး မဟုတ္ေသးပါဘူး။ Mid rise building ဆိုရင္ ၁၀ ထပ္အထိကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒီအဆင့္မွာ lift သံုးကို သံုးရေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။ high rise building ကေတာ့ အနည္းဆံုး 15-16 ထပ္ေလာက္ကေန စတင္ပါတယ္။ အထပ္ 30-40 ဆိုရင္ေတာ့ lift zone တစ္ခုထက္ပိုရွိႏုိင္ၿပီး skyscraper နဲ႔ အဲဒီထက္ပိုျမင့္ရင္ lift zone 6 ခုထက္ပိုရွိရင္ Mega high rise building စသျဖင့္ သတ္မွတ္တာေတြ ရွိပါတယ္။

Lift zone ဆိုတာက အထပ္ျမင့္လာတဲ့အခါမွာ ဥပမာ အထပ္ေလးဆယ္ေလာက္ရွိ တဲ့ အေဆာက္အအံုတစ္ခုမွာဆိုရင္ lift ေတြဟာ အထပ္ေလးဆယ္ကေန တစ္ထပ္အထိဆင္း တစ္ထပ္ကေန အထပ္ေလးဆယ္ေလာက္အထိတက္ဆိုရင္ အခ်ိန္ၾကာပါတယ္။ ၾကားထဲမွာ ဟိုအထပ္ရပ္ ဒီအထပ္ရပ္ဆိုတာကလည္း ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဇုန္ ၂ ခုခြဲလုိက္မယ္။ ပထမ lift က ပထမထပ္ကေန အထပ္ ၂၀ အထိကိုပဲသြားမယ္။ ဒုတိယ Lift ကေတာ့ ပထမထပ္ၿပီးတာနဲ႔ အထပ္၂၀ အထိကို မရပ္ေတာ့ဘဲ ၂၁ ထပ္ကေန အထပ္ေလးဆယ္ထိကို တိုက္ရိုက္သြားမယ္ဆိုရင္ အေပၚကိုသြားမယ့္သူေတြအတြက္ေရာ ေအာက္က ေစာင့္ေနရတဲ့သူေတြအတြက္ပါ အခ်ိန္ကုန္သက္သာ သြားေစႏုိင္မယ္။ ဒါက နမူနာေျပာတာပါ။ တကယ္ေတာ့ အထပ္ေလးဆယ္ဆိုရင္ အနည္းဆံုး lift ေျခာက္ဆင္းကေန ရွစ္ဆင္းအထိ ရွိသင့္ပါတယ္။

အခ်ိန္ၾကာတာအျပင္ ေနာက္ထပ္အေၾကာင္းခ်က္ေတြက lift ကိုဆြဲေပးတဲ့ စတီးႀကိဳးေတြကလည္း အရမ္းရွည္လာတဲ့အခါမွာ သူတို့ကိုယ္တုိင္က ၀န္ျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း lift တစ္စင္းကို အေ၀းႀကီး မေျပးခုိင္းပဲ ၾကားအထပ္ေတြထားၿပီး အတက္အဆင္းလုပ္ခိုင္းတာျဖစ္ပါတယ္။ 

တခ်ိဳ႕ အထပ္ ၂၀ ေလာက္အေဆာက္အဦးေတြမွာလည္း စံု အထပ္ေတြ တစ္စင္း မ အထပ္ေတြအတြက္ တစ္စင္း စသျဖင့္ ထားတာမ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၅ ထပ္ကိုသြားခ်င္တဲ့သူက စံုအထပ္ေတြကိုပဲ ရပ္တဲ့ အစင္းနဲ႔ ပါသြားခဲ့ရင္ ၁၄ ထပ္မွာဆင္းၿပီး တစ္ထပ္ လမ္းေလ်ာက္တက္၊ ဒါမွမဟုတ္ ၁၆ ထပ္မွာဆင္းၿပီး တစ္ထပ္ လမ္းေလ်ာက္ဆင္း အဲလိုေတြလုပ္လို့လည္းရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အထပ္ေတြအရမ္းျမင့္သြားတဲ့အခါမ်ိဳးမွာေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳးထက္ ခုနက အေပၚမွာ ေျပာခဲ့သလို ဇုန္အလိုက္ခြဲတာက ပိုထိေရာက္မႈရွိပါတယ္။ ဒါက အထပ္ေလးဆယ္မို့လို့ပါ။ တကယ္လို့ အထပ္ ၆၀တို့ ၈၀ တို့ အဲဒီထက္မ်ားတဲ့ အထပ္တစ္ရာေက်ာ္အေဆာက္အဦးေတြဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္တစ္မ်ိဳး စဥ္းစားရပါမယ္။

ဓာတ္ေလွခါးအတြက္ စည္းမ်ဥ္းေတြအရ အထပ္ေျခာက္ဆယ္အထိကိုပဲ ေျမညီထပ္မွာရွိတဲ့ lift lobby (main terminal lobby) ကေန တက္ခြင့္ရွိပါတယ္။ တကယ္လို့ ႏွစ္ထပ္ဓာတ္ေလွခါး (double deck lift) ေတြကို သံုးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အထပ္ ရွစ္ဆယ္အထိ တက္ခြင့္ရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ထပ္ဓာတ္ေလွခါး ဆိုတာက ဓာတ္ေလွခါးတစ္စင္းမွာပဲ landing က ႏွစ္ထပ္စာ ရွိေနတာပါ။ လူေတြကလည္း ႏွစ္ထပ္လံုးကေန တၿပိဳင္တည္း တပ္ဆင္းလုပ္လို့ရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ပိုုၿပီး ျမန္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။

ႏွစ္ထပ္ဓာတ္ေလွခါး (double deck lift)

တကယ္လို့ အထပ္ ၈၀ ထက္ပိုျမင့္တဲ့အေဆာက္အဦးေတြအတြက္ေတာ့ ေျမညီထပ္က terminal lift lobby အျပင္ sky lobby ေတြ ထပ္လိုမွာျဖစ္ပါတယ္။ အထပ္ 120~160 ထိဆိုရင္ sky lobby တစ္ခုနဲ႔ အထပ္ 180~240 ထိဆိုရင္ sky lobby ႏွစ္ခု ထပ္လိုမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေျမညီထပ္ကေန အဲဒီ sky lobby ကို shuttle lift နဲ႔ တက္ၿပီး အဲဒီ sky lobby ကေနမွတစ္ဆင့္ အေပၚထပ္နဲ႔ ေအာက္ထပ္ ေတြအတြက္ lift ျပန္စီးရတာပါ။ အဲဒီမွာလည္း ေနာက္ထပ္ lift zone ေတြ ျပန္ရွိႏုိင္ပါတယ္။

Lift	Low Zone	Shuttle	Mid Zone (down)	High Zone (top)
High Zone
Sky Lobby
Mid Zone
Low Zone
Main Terminal

ဒီပံုကို ၾကည့္ရင္ Green zone အတြက္ ေျမညီထက္ main terminal ကေန Lift ေတြ တုိက္ရိုက္ အတက္အဆင္း လုပ္ပါတယ္။ ေနာက္ ေျမညီထက္ကေန sky lobby အထက္ထိ shuttle lift နဲ႔ တုိက္ရိုက္ တက္မွာကို အနီေရာင္နဲ႔ ျပထားပါတယ္။ ၾကားထဲက low zone, mid zone ေတြမွာ ရပ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ sky lobby ကေနမွ mid zone ကို မရမ္းေရာင္ျပထားတဲ့အတိုင္း lift ေတြနဲ႔ အတက္အဆင္းလုပ္ၿပီး high zone ကိုလည္း အျပာေရာင္အတိုင္း အတက္အဆင္း လုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။

Double deck lift ေတြအသံုးျပဳျခင္းအတြက္ အားသာခ်က္ေတြက

1)     Fewer Lift ( Lift အရည္အတြက္ ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ျခင္း)

2)     Smaller car size (lift အရြယ္အစား ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ျခင္း)

3)     Lower rated speed (Lift အျမန္ႏႈန္းေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ျခင္း)

4)     Fewer stop (ရပ္ရမည့္အထပ္ အေရအတြက္ ေလ်ာ့နည္းသြားျခင္း)

5)     Increase zone size (Zone ပမာဏ တိုးခ်ဲ႕ႏုိင္ျခင္း)

6)     Quicker passengers transit time (ခရီးသည္အတက္အဆင္း ပိုျမန္သြားျခင္း)

7)     Taller buildings on same footprint (အေဆာက္အအံု ပိုမိုျမင့္မားစြာ ေဆာက္လုပ္ႏုိင္ျခင္း)

8)     Smaller lobby (lobby အရြယ္အစား ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ျခင္း)

9)     Fewer Entrance (၀င္ေပါက္ အနည္းငယ္သာ လိုအပ္ျခင္း)

10)Faster installation (လ်င္ျမန္စြာ တပ္ဆင္ႏုိင္ျခင္း)

11)Reduce maintenance costs (ျပဳျပင္စရိတ္ သက္သာသြားေစျခင္း)

အားနည္းခ်က္ေတြကေတာ့

1)     One significant supplier (Supplier တစ္ေယာက္တည္းထံမွာ ၀ယ္ယူရျခင္း)

2)     Passenger misuse (ခရီးသည္မ်ား မွားယြင္းအသံုးျပဳႏိုင္ျခင္း)

3)     Zone population must be large (ဇုန္အလိုက္ အသံုးျပဳသူအရည္အတြက္ မ်ားရျခင္း)

4)     Balance demand from even and odd floors (ႏွစ္ထပ္လံုး သံုးစြဲသူဦးေရ ညီမွ်ျခင္း)

5)     Increase pit and machine room loadings ( lift pit and machine room တို့တြင္ ၀န္အားပိုလာျခင္း)

6)     Lobby exit need to be larger (ပံုမွန္ထက္ lobby မွ ထြက္ေပါက္ ပိုႀကီးမားရန္ လိုအပ္ျခင္း)

7)     Special facilities for disabled access to other floor ( တစ္ထပ္မွ အျခားအထပ္သို့ မသန္စြမ္းသူမ်ားသြားေရာက္ႏိုင္ေစရန္ စီစဥ္ေပးရျခင္း)

Petronas Towers, Kuala Lumpur

452 မီတာ အထပ္ေပါင္း 88 ထပ္ပါ၀င္ေသာ တာ၀ါႏွစ္ခုျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဒီအေဆာက္အအံုုအတြက္ Lift တပ္ဆင္တဲ့ေနရာမွာ lift lobby ႏွစ္ခုု နဲ႔ တပ္ဆင္ေပးထားပါတယ္။ ပထမ lobby မွာ double deck Lift (ႏွစ္ထပ္ဓာတ္ေလွခါး) ေျခာက္စင္းပါ၀င္တဲ့ အုုပ္စုု ၂ ခုုပါ၀င္ ပါတယ္။ Main terminal ရွိတဲ့ ေျမညီထပ္ကေန ၂၃ ထပ္ကိုု ၁အုုပ္စုု (4m/s ႏႈန္း) နဲ႔ ၂၃ ထပ္ကေန ၃၇ ထပ္ကိုု (5 m/s ႏႈန္း) တစ္အုုပ္စုုျဖစ္ပါတယ္။ ၂၃ ထပ္က ဘံုုအထပ္ျဖစ္ပါတယ္။

ဒုုတိယ  lobby မွာ ႏွစ္ထပ္ ဓာတ္ေလွခါး (double deck lift) ငါးစင္းက 41-42 ထပ္မွာ ရွိတဲ့ sky lobby ဆီကိုု တိုုက္ရိုုက္သြားပါတယ္။ တိုုက္ရိုုက္သြားတဲ့အတြက္ ဒီ lift ေတြကိုု shettle lift ေတြလိုု့ေခၚပါတယ္။ သူတိုု့အတြက္ အျမန္ႏႈန္းက 6m/s ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ sky lobby ကေနအေပၚကိုု double deck lift ေျခာက္ဆင္းကိုု သံုုးစုုခြဲထားၿပီး ဇုုန္သံုုးခုုကိုု အတက္အဆင္းလုုပ္ပါတယ္။ ပထမဇုုန္က ၆၁ ထပ္အထိျဖစ္ၿပီး ၄၄ ထပ္နဲ႔ ၆၁ထပ္ၾကားမွာ (3.5m/s)နဲ႔သြားပါတယ္။ ေနာက္ဒုုတိယဇုုန္ ၆၁ ထပ္နဲ႔ ၇၃ထပ္ၾကား (7m/s) နဲ႔ ေနာက္ဆံုုးဇုုန္ 69 ထပ္နဲ႕ 83 ထပ္ (7m/s) တို့ပဲျဖစ္ပါတယ္။

 36-37 ထပ္နဲ႔ 42-43 ထပ္ၾကားကိုု ေျပးေနတဲ့ lift ၂ စင္းလည္း ရွိပါေသးတယ္။ Main terminal ရွိတဲ့ ေျမညီထပ္နဲ႔ ပထမထပ္ၾကား၊ ေနာက္ sky lobby ရွိတဲ့ 41-42 ထပ္ အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာေတာ့ လူေတြ လမ္းေလ်ာက္ဆင္းတက္ရတာ သက္သာေအာင္နဲ႔ မသန္စြမ္း (handicapped) ေတြအတြက္ escalator ေတြ တပ္ဆင္ေပးထားပါတယ္။

UOB (United Oversea Bank, Singapore)

66 ထပ္ရွိၿပီး 280 မီတာ ျမင့္ပါတယ္။ သူ႔မွာ lobby သံုုးခုုရွိပါတယ္။ ပထမ lobby မွာ တစ္ထပ္ ဓာတ္ေလွခါး ၆ စင္းပါတဲ့ အုုပ္စုုတစ္စုုပဲ ရွိပါတယ္။ သူတိုု့က ၇ ထပ္နဲ႔ အထပ္ ၂၀ ၾကားကိုု ေျပးပါတယ္။

ဒုုတိယ lobby မွာ sky lobby က ၃၇ ထပ္မွာ တည္ရွိပါတယ္။ အဲဒီ ၃၇ ထပ္ကိုု ႏွစ္ထပ္ဓာတ္ေလွခါး ၆ စင္းနဲ႔ အတက္အဆင္းလုုပ္ေပးပါတယ္။ အဲဒီ sky lobby ကေန တစ္ထပ္ ဓာတ္ေလွခါး ၆ စင္းက ေအာက္ဘက္ အထပ္ ၂၀ နဲ႔ ၃၆ ထပ္ၾကားကိုု ေျပးပါတယ္။

တတိယ lobby မွာ sky lobby က ၃၈ ထပ္မွာ ရွိပါတယ္။ သူ႔ဆီကိုု ႏွစ္ထပ္ ဓာတ္ေလွခါး ၆ ဆင္းနဲ႔ အတက္အဆင္း လုုပ္ေပးပါတယ္။ (ဒီမွာ သေဘာေပါက္ရမွာက sky lobby က ၃၇ ထပ္နဲ႔ ၃၈ ထပ္မွာ ရွိပါတယ္။ ေျမညီထပ္ကေန တက္လာတဲ့ ႏွစ္ထပ္ ဓာတ္ေလွခါးဟာ ၃၇ နဲ့ ၃၈ ထပ္ ႏွစ္ေနရာမွာ ရပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ၃၇ နဲ႔ ၃၈ ထပ္ကိုု သီးျခား sky lobby အျဖစ္ သတ္မွတ္လိုုက္ၿပီး တစ္ထပ္ ဓာတ္ေလွခါးေတြကိုု အသံုုးျပဳလုုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။) အဲဒီ ၃၈ ထပ္ sky lobby ကေန တစ္ထပ္ဓာတ္ေလွခါး ၆ စင္းက ၄၁ နဲ႔ ၅၉  ထပ္ၾကားကိုု ေျပးဆြဲေပးပါတယ္။